Digitale Transformatie in de JGZ: slim en gepersonaliseerd
Hoe verenig je de kennis van ouders met de expertise van de jeugdgezondheidszorg voor een gezonde jeugd, zowel vandaag als morgen? Olivier Blanson Henkemans en zijn team dragen bij aan de digitale transformatie door de rol van ouders en jeugdigen te versterken, terwijl hij tegelijkertijd de kwaliteit en toegankelijkheid van zorg verbetert. Met slimme digitale innovaties voor verschillende doelgroepen zorgt hij er in diverse projecten voor dat gezinnen op het juiste moment de zorg krijgen die aansluit bij hun unieke behoeften.
Welke kansen biedt digitale transformatie?
De digitale transformatie in de JGZ biedt nieuwe mogelijkheden om zorg efficiënter, persoonlijker en nauwkeuriger te maken. Met slimme digitale innovaties kunnen zowel zorgprofessionals als ouders continu de groei en ontwikkeling van een kind volgen. Gegevens zoals lengte en gewicht worden automatisch geanalyseerd door een systeem dat op basis van wetenschappelijk bewijs suggesties doet voor optimale zorg. Daarnaast kunnen kinderen ondersteund worden in hun welbevinden met bijvoorbeeld een robotmaatje, dat hen helpt bij persoonlijke ontwikkeldoelen. Zo sluit de zorg beter aan op de individuele behoeften van het kind en wordt tijdig ingegrepen waar nodig.
Wat hebben ouders en kinderen aan digitale innovaties?
Ouders kunnen de ontwikkeling van hun kind volgen, passende handelingsopties ontvangen en zo direct actie ondernemen bij eventuele vragen of zorgen. Vaak blijkt dat kinderen zich normaal ontwikkelen in vergelijking met leeftijdsgenoten, wat geruststelling biedt. Mocht er wel een bijzonderheid zijn, dan krijgen ouders meteen advies en kunnen ze contact opnemen met de JGZ, zonder te wachten op een volgend consult. Dit biedt zorg op maat en geeft ouders meer regie. Voor kinderen worden problemen sneller gesignaleerd en aangepakt, wat hun welzijn verbetert. Met behulp van bijvoorbeeld het robotmaatje dat hen spelenderwijs ondersteunt in hun groei en ontwikkeling kunnen kinderen zelf werken aan persoonlijke ontwikkeldoelen.
Wat betekent de digitale transformatie voor professionals?
De data die de professionals nu al bijhouden, worden daarmee beter benut en dat vergemakkelijkt hun werk. Als het algoritme op de achtergrond meteen “meekijkt en meedenkt”, voorkomt dat gemiste signalen of onnodig doorverwijzen. En het bespaart de professional tijd: die hoeft niet alle richtlijnen door te nemen als zij twijfelt. Daarnaast krijgen professionals meteen feedback als ze data invoeren: ze zijn dus zelf gebaat bij goed registreren.
Hoe draagt de transformatie bij aan de toegankelijkheid van de JGZ?
De JGZ staat onder toenemende druk door een groeiende zorgvraag op het gebied van leefstijl en mentaal welbevinden, terwijl ze te maken hebben met teruglopende overheidsfinanciering. Digitale innovaties helpen de ontwikkeling van kinderen toch goed in de gaten te houden en passende zorg te bieden, ook met beperkte middelen. Deze technologieën kunnen vroegtijdig mogelijke ontwikkelingsproblemen signaleren, waardoor zorg op maat sneller en efficiënter kan worden ingezet. Daarnaast maken digitale innovaties de zorg flexibeler, met meer mogelijkheden voor ouders om zorg te vragen en te ontvangen. Dit geeft ouders meer regie over de gezondheid van hun kind, met als resultaat betere toegankelijkheid van de zorg en meer maatwerk. De innovaties sluiten aan bij de visie en strategie van de JGZ, gericht op meer data-gedreven werken.
Hoe is TNO tot deze innovaties gekomen?
‘Met co-creatie. Stapsgewijs hebben we met jeugdigen, ouders, professionals en samenwerkingspartners gekeken wat er mist, wat handiger kan en waaraan behoefte is. Telkens ontwikkelden we een voorbeeld en gingen te rade bij deze partners of ze hier iets aan hebben. Zo is de ‘Slimme richtlijnmodule’ tot stand gekomen voor advies op maat aan ouders en ondersteuning voor professionals bij het nemen van besluiten over zorg. Nu werken we aan het landelijk invoeren ervan.’
Slimme richtlijnmodule met AI
Doel
Vroegsignaleren, effectieve zorg, zorg op maat
Wat is het?
De jeugdarts of jeugdverpleegkundige monitort standaard de groei, ontwikkeling en gezondheid van het kind. Tegelijkertijd houdt de professional ruim 30 richtlijnen in het achterhoofd, zoals die over slaap, taal of motoriek. Daarnaast ontwikkelt TNO momenteel met behulp van large language models (LLM) slimme richtlijnen die advies geven over een breed scala van onderwerpen, op basis van vrije teksten in het digitale dossier en een combinatie van JGZ-richtlijnen. Daarmee kan de professional signaleren en afwegen of ondersteuning nodig is en wie dit kan bieden.
De Slimme Richtlijnmodule raadpleegt tijdens het invoeren van gegevens achter de schermen razendsnel verschillende richtlijnen. Automatisch poppen op het beeldscherm de bevindingen én een advies op. Gebruikt men de TNO-toepassing JAMES, dan komen ook gepersonaliseerde groeicurves in beeld.
Ook ouders krijgen advies op maat als ze gegevens vastleggen via de Slimme Richtlijnmodule. Bijvoorbeeld in de vorm van passende voorlichting of om contact op te nemen met de JGZ als daar aanleiding voor lijkt te zijn. Zo wordt zorg flexibeler en draagt bij aan empowerment van ouders.’
Wat is de meerwaarde?
Doordat het raadplegen van de richtlijnen automatisch plaatsvindt – het systeem gaat die op basis van de data snel langs –, kost het de professional minder tijd. Verder is de kans kleiner dat je als professional een richtlijn over het hoofd ziet. Tenslotte vergroot het gebruik van de Slimme Richtlijnmethode de bereidheid van professionals om data goed in te voeren in het digitale dossier, omdat het belang helder is.
Robotmaatje voor het welbevinden van kinderen
Doel
Emotionele ondersteuning, persoonlijke ontwikkeling, zelfvertrouwen en sociale vaardigheden.
Wat is het?
Het robotmaatje kan kinderen op een leuke en toegankelijke manier helpen om hun persoonlijke ontwikkelingsdoelen te bereiken. Het maatje biedt motiverende begeleiding bij verschillende taken, zoals het omgaan met emoties, het versterken van sociale vaardigheden en het opbouwen van zelfvertrouwen. Door middel van spelletjes, opdrachten en gesprekken helpt het robotmaatje kinderen te reflecteren op hun gevoelens en situaties. De interactie is volledig gepersonaliseerd, deels in gegeven door data en deels door kennis van ouders en leerkrachten van het kind, waardoor het robotmaatje zich aanpast aan de specifieke behoeften van het kind.
Wat is de meerwaarde?
Het robotmaatje biedt kinderen een veilige en speelse omgeving waarin ze kunnen leren en groeien. Voor ouders en JGZ-professionals, maar ook leerkrachten en jeugdhulpverleners, betekent het robotmaatje dat de voortgang van kinderen op een continue manier kan worden gemonitord en versterkt. Door de speelse aanpak voelen kinderen zich meer betrokken bij hun eigen ontwikkeling, wat zorgt voor een grotere motivatie en zelfredzaamheid. Daarnaast helpt het maatje om eventuele uitdagingen tijdens de interacties te signaleren, waardoor de ondersteuning kan worden aangepast. Tenslotte draagt het robotmaatje bij aan het welbevinden van kinderen door hen te helpen bij het ontwikkelen van vaardigheden die cruciaal zijn voor hun sociale en emotionele ontwikkeling.
I-JGZ: Diensten door de combinatie van data
Doel
Betrouwbaar en veilig databeheer, regie bij ouders én professionals, zorg op maat
Wat is het?
De JGZ en ouders houden in verschillende dossiers, apps en portals data bij over kinderen. Omdat JGZ-organisaties vrij zijn in hun keuze welke systemen ze gebruiken, leidt dat tot versnippering: data staan op verschillende plekken.
Uiteraard is het gunstig dat er zoveel verschillende soorten gegevens worden verzameld. Alleen wil je die het liefst met elkaar combineren voor een zo compleet mogelijk beeld over de gezondheid van Nederlandse kinderen. Nog handiger is het als je de data snel kunt analyseren.
Daarom werkt TNO aan een manier om data veilig op hun plek te houden, maar wel te analyseren samen met andere gegevens over een kind: de persoonlijke digitale gezondheidstrein. Een mooi voorbeeld waarbij deze innovatie wordt onderzocht binnen de publieke gezondheid is het ZonMw project Bevorderen Pandemische Paraatheid: Onderzoek van data-workspace en privacy bevorderende technologie.
Wat is de meerwaarde?
Met de persoonlijke gezondheidstrein stuur je digitale diensten langs data. Iedere databron (de ouderapp of het digitaal dossier) heeft een datastation. Het station bevat data en afspraken over wie waarvoor toegang heeft tot de data. Een treinwagon met privacy bevorderende technologie rijdt langs de datastations en doet lokaal analyses.
Het voordeel is dat de data op dezelfde plek blijven, niet veranderen en daardoor betrouwbaar en veilig wat betreft privacy blijven.
Aan het einde van de reis worden bijvoorbeeld modellen opgeleverd die gezondheidsproblemen in de toekomst voorspellen. Of de Slimme richtlijnmodule kan een advies geven over zorg op basis van de beschikbare, versnipperde data. De eigenaren van de data bepalen zelf welk treinwagon waar mag stoppen en of de data van een bepaald station mag worden opgehaald. Zo behoudt iedereen de regie over de eigen data.
